แพทย์ผิวหนังเตือน "อาการคัน" อาจบอก "โรคภายใน"
ปัจจุบันพบว่า “อาการคัน” เป็นสาเหตุที่ทำให้ผู้ป่วยมาพบแพทย์ได้บ่อยมาก โดยยังพบได้บ่อยว่าอาการคันนั้นอาจสัมพันธ์กับโรคทางกายอย่างอื่นด้วย อาการคันจากโรคภายใน มักคันทั่วตัว แบบค่อยเป็นค่อยไป ไม่ได้คันทันที มีดังนี้
๑. อาการคันจากโรคไต
อาการคันอาจเป็นครั้งคราว และหายไปได้เอง หรืออาจคันต่อเนื่องทั้งวันทั้งคืน 56% ของผู้ป่วยคันเฉพาะที่ ที่พบบ่อยได้แก่ หลัง ท้อง ศีรษะบริเวณกลางกระหม่อมของหนังศีรษะ แขน ที่เหลือจะคันแบบกระจายทั่วร่างกาย อาการคันมักกำเริบในเวลากลางคืน หรือระหว่างฟอกเลือด หรือฟอกเลือดเสร็จ บางรายอาการคันกำเริบระหว่างฤดูร้อน
๒. อาการคันจากโรคตับ
มักคันเป็นช่วง ๆ คันไม่มากนัก อาจเป็นเฉพาะที่ หรือกระจายทั่วตัว มักคันมากที่มือและเท้า และตำแหน่งที่สวมเสื้อผ้ารัดรูป อาจพบ ผิวสีเหลืองที่เรียกดีซ่าน ไฝแดงลักษณะเหมือนแมงมุม เต้านมโตในผู้ชาย ก้อนไขมันสีเหลืองมักเป็นที่หนังตาบน ม้ามโต ผิวมีสีโคลน
๓. อาการคันจากโรคเลือด
แม้ว่าอาการคันจากโรคโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กจะยังคงเป็นที่โต้แย้งกันอยู่ แต่ก็พบอาการคันทั่วร่างกายได้บ่อยที่สุด แต่บางครั้งอาจคันเฉพาะที่ ซึ่งมักเป็นที่บริเวณรอบทวารหนัก และที่อวัยวะเพศหญิง ในผู้ป่วยโรคเลือดบางอย่าง จะมีอาการคันหลังสัมผัสน้ำ มักเป็นหลังอาบน้ำร้อน หรืออาบฝักบัว อาการนี้อาจเป็นก่อนพบโรคได้หลายปี ผู้ป่วยอาจมีอาการปวดศีรษะ สายตาผิดปกติ น้ำหนักลด เหงื่อออกตอนกลางคืน และบ้านหมุน อาการอื่น ๆ เช่น นิ้วมือแดง ร้อน และเจ็บ ในผู้ป่วยที่เป็นโรคโลหิตจางจากขาดเหล็กจะมีผิวซีด อาจมีลิ้น และมุมปากอักเสบ
๔. อาการคันจากโรคต่อมไร้ท่อ
ในผู้ป่วยแทบทุกราย จะเป็นทั่วร่างกาย และสัมพันธ์กับอาการของโรคที่เป็น ในผู้ป่วยเบาหวาน อาจคันที่เฉพาะที่ พบบ่อยที่อวัยวะเพศหญิงหรือทวารหนัก โดยพบว่ามีการติดเชื้อยีสต์และเชื้อราร่วมด้วย มีรายงานว่า พบอาการคันของหนังศีรษะที่ไม่หยุดหย่อนในผู้ป่วยเบาหวาน แต่ข้อมูลเหล่านี้ก็ยังเป็นที่โต้แย้งกันอยู่ ในผู้ป่วยที่ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยจะมีเล็บเปราะ ผิวและผมหยาบแห้ง ส่วนผู้ป่วยที่ต่อมไทรอยด์ทำงานมากจะมีผิวอุ่น เรียบ และละเอียด อาจมีโรคลมพิษเรื้อรัง อาการแสดงอื่นคือ มีไข้ หัวใจเต้นเร็ว ตาโปน
๕. อาการคันในมะเร็ง
มักคันรุนแรงปานกลางถึงคันมาก ตำแหน่งที่พบบ่อย คือ แขนด้านนอกและหน้าแข้ง พบว่าอาการคันในรูจมูกอาจสัมพันธ์กับเนื้องอกในสมอง ส่วนอาการคันในมะเร็งต่อมน้ำเหลืองอาจนำมาก่อนการวินิจฉัยโรคนานถึง 5 ปี อาการคันในกลุ่มนี้จะคันจนทนไม่ได้ คันแบบต่อเนื่อง และคันรุนแรงมาก
๖. นอกจากนี้ยังมีโรคภายในอื่น ๆ
ที่มีอาการคันร่วมด้วย เช่น โรคเอดส์ อาจพบผื่นลอกเป็นขุยที่ใบหน้า ผิวแห้ง มีการติดเชื้อที่ผิวหนัง เช่น ติดเชื้อรา เชื้อไวรัส อาการคันจากแพ้ยาที่ไม่มีผื่นร่วมด้วย ฝีในสมอง โรคติดเชื้อพยาธิ เช่น พยาธิตัวจี๊ด พยาธิเข็มหมุด พยาธิไส้เดือน พยาธิเส้นด้าย โรคติดเชื้อไวรัส เช่น โรคลำไส้อักเสบ โรคฉี่หนู ภาวะเป็นพิษจากสารเคมี เช่น ปรอท
- การตรวจร่างกายช่วยแยกระหว่างอาการคันจากโรคผิวหนังโดยตรง และอาการคันที่เนื่องมาจากโรคภายในอื่น ๆ ในกรณีที่คันจากโรคภายในผู้ป่วยจะมีผิวปกติ หรือมีรอยโรค เช่น รอยแกะเกาตุ่มนูนจากการเกา ผิวหนาเหมือนเปลือกไม้ หรือมีลักษณะการติดเชื้อที่ผิวหนัง ผู้ป่วยอาจมีลักษณะที่เรียกว่าอาการแสดงลักษณะผีเสื้อ คือมีบริเวณผิวหนังสีจาง หรือสีผิวปกติที่กลางหลัง และมีผิวสีเข้มหรือรอยเกาอยู่รอบนอกตามบริเวณที่เอื้อมมือเกาได้ถึง แสดงว่าอาการคันน่ามีสาเหตุจากโรคทางกายอื่น ๆ ร่วมด้วย
โดย ทางแพทย์สายพุทธ
นพ.ประวิตร พิศาลบุตร นิตยสารหมอชาวบ้าน เล่ม 370
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น